-
1 көтүче бөтнеге
бот. пасту́шья мя́та -
2 лимон бөтнеге
мели́сса, лимо́нная мя́та -
3 мәче бөтнеге
бот. молоча́й, бара́нчики -
4 песи бөтнеге
бот.1) коша́чья мя́та2) бара́нчик -
5 су бөтнеге
диал. мя́та водяна́я -
6 көтүче
сущ.пасту́х, чаба́н, табу́нщик; гуртовщи́к || пасту́шеский; пасту́ший; чаба́ний, чаба́нский; табу́нщицкийалмаш көтүче — пасту́х-напа́рник, сме́нный пасту́х
көтүче ярдәмчесе — подпа́сок
көтүче хатыны кич киенә — (погов.) жена́ пастуха́ принаряжа́ется к ве́черу
көтүче чыбыркысы — пасту́ший кнут
көтүче хезмәте — пасту́шеский труд
көтүче хәлендә яшәү — жить в пасту́шьем положе́нии
көтүче куышы — чаба́ний шала́ш
көтүче этләре — чаба́нские соба́ки
көтүче киемендә — в табунщи́цком наря́де
- көтүче кубызыкөтүче быргысы — пасту́шеский рожо́к
- көтүче малай
- көтүче сумкасы
- көтүче уены
- көтүче энәсе -
7 лимон
сущ.; бот.лимо́н || лимо́нный (сок, напиток, ликёр)лимон төсе — лимо́нный цвет
лимон кислотасы — лимо́нная кислота́
-
8 мәче
сущ.ко́шка || коша́чиймәчеләр мияулавы — коша́чий конце́рт
ана мәче — ко́шка
мәче токымы — коша́чья поро́да
аларның мәчесе дә куян тота — (погов.) у них и кот за́йцев ло́вит (т. е. им во всём везёт)
мәче ялап алгандай — (погов.) бу́дто кот слизну́л
- мәче борчагымәчегә уен, тычканга кыен (яки тычканга үлем, мәчегә көлке) — (погов.) ко́шке игру́шки, а мы́шке - слёзки
- мәче бөтнеге
- мәче койрыгы
- мәче үләне••араларыннан кара мәче узган — ме́жду ни́ми пробежа́ла чёрная ко́шка
мәче ашаган — шутл. об исче́знувшей, поте́рянной ве́щи
-
9 мелисса
сущ.; бот.мели́сса; см. тж. лимон бөтнеге -
10 песи
1. сущ.; разг.1) ко́шка, кот; ко́шечка, ки́ска || коша́чийана (теше, инә, инәк) песи — ко́шка
май ашаган песи төгеннән билгеле — (погов.) ко́шку, съе́вшую ма́сло, ви́дно по ше́рсти
песи ачка сызланыр, аш салдыңмы - сырланыр — (посл.) ко́шка страда́ет от го́лода, а дашь ей пое́сть - ещё мнётся
этнең тышы керле дә, эче таза, песинең тышы таза да, эче керле — (посл.) соба́ка нару́жностью не чиста́, да душо́ю проста́, ко́шка нару́жностью гладка́, да душо́й гадка́
2) перен. мя́гкая по́чка, серёжка расте́нийтал песие — серёжка и́вы, "бара́шки"
3) перен. челове́к с вкра́дчивыми мане́рами2. прил.коша́чий; в знач. сде́ланный из коша́чьей шку́ры и́ли подо́бный таково́му- песи борчагыпеси бүрек (башлык) — ша́пка, сши́тая из коша́чьей шку́ры; ша́почка, с мя́гким пушко́м нару́жу
- песи табаны
- песи бөтнеге
- песи койрыгы
- песи күзе
- песи тармагы
- песи тарысы
- песи тырнагы
- песи уты
- песи үләне
- песи яфрагы
- песи гөле••песи борын — коро́ткий прямо́й нос
- песи кебек утырупеси учы кадәр (хәтле, чаклы, кебек) — о́чень ма́ленький, кро́шечный (об участке земли и т. п.)
- песи шикелле утыру -
11 су
I сущ.1)а) вода́ || во́дный, водяно́йсалкын су — холо́дная вода́
кайнар су — горя́чая вода́
кайнамаган су — сыра́я вода́
агым су — прото́чная вода́
чишмә суы — ключева́я вода́
диңгез суы — морска́я вода́
газлы су — газиро́ванная вода́
минераль су — минера́льная вода́
кар суы — та́лая вода́
су процедуралары — во́дные процеду́ры
су тамчылары — водяны́е ка́пли
су тузаны — водяна́я пыль
б) первый компонент составных слов, соответствующий русскому водо-су үлчәгеч — водоме́р
су бүлгеч — водоотво́д
2) перен.; разг. вода́; пусто́е многосло́виекитапның яртысы су — полови́на кни́ги состои́т из воды́
3) вода́, водоём || во́дный; водяно́йтирән су — глубо́кая вода́
су кимәле — у́ровень воды́
су этеме — напо́р воды́
су өсте — во́дная пове́рхность
су юлы белән — во́дным путём
су тегермәне — водяна́я ме́льница
4) обычно мн.суларво́дытерриториаль сулар — территориа́льные во́ды
5) разг. река́, ре́чка (употр. с именем собственным)Ык суы — река́ Ик
Казан су — река́ Каза́нка
киң су — широ́кая река́
су ярларыннан чыкты — река́ вы́шла из берего́в
6) разг. сокашказаны суы — желу́дочный сок
җимеш суы — фрукто́вый сок
7) разг. раство́р, рассо́л, сы́вороткасабын суы — мы́льный раство́р
селте суы — щелочно́й раство́р
эремчек суы — творо́жная сы́воротка
кәбестә суы — капу́стный рассо́л
тозлаган кыяр суы — огуре́чный рассо́л
•- су агымы
- су алгыч
- су алмашы
- су алу
- су алу җайланмасы
- су анасы
- су асты дөньясы
- су аткыч
- су атчыгы
- су әйләнеше
- су балтырганы
- су баркылдагы
- су басу
- су башнясы
- су башы
- су белән җылыту
- су белән суыту
- су билгеләре
- су бите
- су борчасы
- су борычы
- су бөтнеге
- су бүлгеч
- су гөле
- су еланы
- су җәелү
- су җибәргеч
- су җыйгыч
- су җылыткыч
- су җылыту
- су иясе
- су йөрү каналлары
- су кайту
- су каналы
- су кандаласы
- су колонкасы
- су комае
- су коңгызы
- су кошы
- су көпшәле
- су куу
- су кынасы
- су кычытканы
- су кыягы
- су күзе
- су күләме
- су күрәне
- су күсесе
- су күтәрелү
- су күтәрелеше
- су күтәрткеч
- су күтәртү
- су лаләсе
- су өләшкеч
- су пәрие
- су полосы
- су салмалы
- су сыеры
- су сыерчыгы
- су сыешлык
- су тавыгы
- су талпаны
- су ташлагыч
- су ташучы
- су ташуы
- су торбасы
- су төшергеч
- су төшү
- су тычканы
- су упкыны
- су үгезе
- су үрмәкүче
- су үткәргеч
- су үткәрмәүчән
- су үткәрмәүчәнлек
- су үткәрү
- су үткәрүчән
- су үткәрүчәнлек
- су үтү
- су чаңгысы
- су чаңгычысы
- су чаяны
- су чәчәге
- су чигенеше
- су чистарткыч
- су чистарткыч корылмалар
- су чистарту
- су чыпчыгы
- су шөпшәсе
- су эте
- су юлы
- су юлын күрсәтү
- су юнәлткеч колаша
- су язы
- суга алып бару
- суга баткан кеше
- суга бату
- суга төшү
- суга чыдам
- суга чыдамлы
- суга чыдамлылык
- суда эрүчән
- суда эрүчәнлек
- судан файдалану
- судан файдаланучы••су баштан болгана — (погов.) ры́ба гниёт с головы́
су белән дә аера алмассың — водо́й не разольёшь; не разле́й вода́
су белән юып алгандай булды — как ве́тром сду́ло; как бу́дто коро́ва языко́м слизну́ла
су болгату — мути́ть во́ду
су кебек ага — течёт, что вода́ ( о больших расходах)
су кебек агылу — течь реко́й; течь широ́ким пото́ком
су кебек (су урынына) эчү — знать назубо́к; отвеча́ть без запи́нок
су кушу — прибавля́ть/приба́вить от себя́; залива́ть
су сибеп үстергәндәй — как грибы́ по́сле дождя́
су төбенә китү — идти́ ко дну; утону́ть
су төбенә җибәрү — пусти́ть (отпра́вить) на дно; утопи́ть
су язып, май төшмәс — (погов.) во́ду толо́чь -ма́сла не бу́дет (вода́ и бу́дет)
суга батканда саламга ябышу — хвата́ться за соло́минку
суга сәнәк белән язган (язылган) — на воде́ ви́лами напи́сано
суга төшеп югалган кебек — как в во́ду ка́нул
суга төшкән тавык кебек — как мо́края ку́рица; как в во́ду опу́щенный; (ходи́ть) мо́крой ку́рицей
суга төшкәндәй булды — как в во́ду ка́нул
суга төшсә, судан да коры чыга торган — из воды́ сухи́м вы́лезет
судагы балык кебек — как ры́ба в воде́
судан коры чыгу — вы́йти сухи́м из воды́
II сущ.сусыз юа, җилсез киптерә — языко́м сте́лет; язы́к хорошо́ подве́шен
См. также в других словарях:
мәче — Күсе һәм тычкан тота торган йорт хайваны; Песи. МӘЧЕ (ПЕСИ) БАШЛЫ ЯБАЛАК – Ауга төнлә чыга торган зур күзле, ыргак сыман томшыклы, йомры башлы ерткыч кош. МӘЧЕ (ПЕСИ) БОРЧАГЫ – Мальва семь. ал яки кызгылт чәчәкле берничә төр үлән атамасы: рус.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мелисса — Сары чәчәкле, лимон исле, баллы үлән; Лимон бөтнеге … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
песи — 1. Күсе һәм тычкан тота торган йорт хайваны; Мәче 2. Талның йомшак чәчәк бөресе. ПЕСИ БОРЧАГЫ – Мальва семь. ал яки кызгылт чәчәкле берничә төр үлән атамасы: рус. Просвирник, Алтей. ПЕСИ БӨТНЕГЕ – Озынча зонтик сыман сары чәчәкле, озынчарак… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
